“OOP là gì” có lẽ là thuật ngữ gần như đầu tiên mà các lập trình viên tiếp cận được khi tìm hiểu về IT. Viết tắt từ Object Oriented Programming – lập trình hướng đối tượng tập trung đến cách mà mã lệnh và dữ liệu tương tác với nhau. Cùng faffiliate.com tìm hiểu chi tiết hơn về OOP và cách để tiếp cận việc lập trình hiệu quả hơn qua bài viết.
OOP là gì?
Lập trình hướng đối tượng hay còn được hiểu với OOP (Object-Oriented Programming) là kỹ thuật khá quan trọng. Đây được xem như một phương pháp tập trung vào việc tổ chức mã nguồn thành các đối tượng để quản lý.
Ở mỗi đối tượng trong đó chứa các dữ liệu cùng các hành vi để xử lý dữ liệu đó trong dự án. Thông thường những dữ liệu này sẽ được biểu diễn dưới dạng thuộc tính (fields, attributes) còn hành vi ở dạng phương thức.
Vậy mục đích OOP là gì? OOP hướng đến việc phát triển phần mềm từ phức tạp trở nên dễ quản lý, sử dụng và bảo trì hơn khi cập nhật. Theo cách truyền thống sẽ tập trung vào hàm một cách riêng lẻ thì mô hình này sẽ mô phỏng các khái niệm thực thể ở thế giới thực.
Cấu trúc trong lập trình hướng đối tượng – OOP là gì?
Vậy cấu trúc OOP là gì? Trong lập trình hướng đối tượng có hai thành phần chủ chốt cần biết đến là lớp (class) và đối tượng (object). Hai thành phần này cần phối hợp với nhau chứ không được hoạt động riêng lẻ để tạo nên cấu trúc code logic.
Lớp (Class)
Lớp là khuôn mẫu cho các đối tượng giúp định nghĩa cấu trúc và hành vi thông qua thuộc tính, phương thức. Trong đó:
- Thuộc tính (Properties): Thuộc tính được thể hiện thông qua trạng thái và thông tin của đối tượng thể hiện. Ví dụ: Một đối tượng đặt tên là Máy tính thì sẽ có các thuộc tính về mauSac (màu sắc), thongSo(thông số), pin (PIN),…
- Phương thức (Methods): Phương thức thường được mô tả thông qua các hành động mà đối tượng có thể thực hiện. Ví dụ: Cũng đối tượng là Máy tính thì sẽ các phương thức liên quan như nhapLieu() (nhập liệu), taiTep (tải tệp), inFile (in file),…
Thuộc tính như khuôn đúc còn phương thức là phôi, hai thành phần này sẽ tạo nên một khuôn mẫu cho đối tượng.
Đối tượng OOP là gì
Đối tượng (object) là một thực thể cụ thể được khởi tạo từ một Lớp mang những dữ liệu cùng hành vi riêng biệt. Có thể hiểu rằng đối tượng như cá nhân nào đó thuộc vào một lớp gọi chung là Con người. Hoặc máy tính hãng HP thuộc vào một lớp có tên là Máy tính, mỗi máy mang các thông số, cấu hình khác nhau.
4 Nguyên lý cần nắm trong OOP – lập trình hướng đối tượng
Trong OOP có 4 nguyên lý cơ bản cần nắm để có thể xây dựng một phần mềm hiệu quả với cấu trúc code rõ ràng. Nguyên lý OOP là gì?
Tính đóng gói
Tính đóng gói (Encapsulation) giúp che giấu được các thông tin xử lý bên trong của các đối tượng. Với cách thức này cần yêu cầu các đối tượng khác khi truy cập phải thông qua các phương thức xử lý dữ liệu công khai.
Giống như việc bạn sử dụng Docs để quyền “Chỉ xem” sẽ hạn chế được các thay đổi không mong muốn, bảo mật cho đối tượng. Ví dụ: Một sản phẩm dầu gội ghi từ gừng và bưởi công dụng mọc tóc nhưng không tiết lộ chi tiết hơn thành phần cụ thể bên trong.
Tính kế thừa
Tính kế thừa (Inheritance) giúp tạo các Lớp (class) khác dựa trên lớp đã có để tái sử dụng các thuộc tính, phương thức. Kế thừa OOP là gì? Hiểu xa hơn chúng ta có thể mở rộng các lớp con của mình hoặc bổ sung thêm vào thành phần mới của lớp mẹ.
Ví dụ: Một máy tính sẽ có các hãng khác nhau từ HP, Dell nhưng chúng cũng có đặc điểm chung đều có màn, bàn phím,… Trong một lớp động vật có thể có các con vật khác nhau từ mèo, chó, heo nhưng đặc điểm chung đều có thể kêu, ăn,…
Tính đa hình
Tính đa hình (Polymorphism) sẽ cho phép các đối tượng khác nhau thực thi cùng một chức năng theo cách khác nhau. Ví dụ: Đều nằm cùng lớp động vật, chó và mèo đều có thể kêu nhưng chúng có tiếng kêu khác nhau, mèo kêu meo meo và chó gâu gâu. Mỗi con đều mang tiếng kêu riêng biệt nhưng chúng đều thực hiện chung một chức năng là “kêu”.
Tính trừu tượng
Tính trừu tượng (Abstraction) sẽ loại bỏ các chi tiết phức tạp không cần thiết mà chỉ tập trung vào cốt lõi. Cốt lõi OOP là gì? Nó gồm những thuộc tính và phương thức có trong một bài toán hay dự án cần có. Ví dụ: Trong một ứng dụng quản lý nhà sách, chỉ cần thông tin tên sách, tác giả, NXB chứ không cần màu sách, số trang,…
Nhờ vào 4 nguyên lý trên mà OOP sẽ giúp code của lập trình viên rõ ràng, dễ quản lý hay dễ cập nhật hơn ở mã nguồn.
Kết luận
Bài viết đã giải đáp chi tiết cho bạn về OOP là gì cùng các nguyên lý lập trình hướng đối tượng hoàn chỉnh để code rõ ràng. Nhờ đó mà bạn có thể sẽ mô phỏng được các thực thể trong dự án vào một cách tự nhiên và quản lý dễ dàng hơn. Nếu còn bất cứ khó khăn hay thắc mắc nào về việc sử dụng OOP trong mã nguồn hãy liên hệ ngay đến faffiliate.com nhé.
