Đối với lập trình viên hay người dùng phần mềm chắc chắn đều đã nghe qua bug. Đây không chỉ là một lỗi lập trình mà còn là “kẻ” có thể làm gián đoạn hoạt động của toàn bộ hệ thống. Để hiểu rõ về bug là gì và tại sao chỉ một mỗi nhỏ có thể gây ra sự cố cho cả hệ thống? Hãy tham khảo bài phân tích chi tiết dưới đây.
Bug là gì?
Bug là một thuật ngữ quen thuộc với lập trình viên, nhà phát triển phần mềm hay người dùng phần mềm. Bug để chỉ các lỗi hoặc sự cố khiến phần mềm hoạt động sai so với dự định. Bug có thể xuất hiện ở bất cứ giai đoạn nào trong quá trình phát triển phần mềm như: thiết kế, lập trình, kiểm thử, triển khai,…
Khám phá vai trò của bug là gì trong phần mềm
Bug luôn có một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển phần mềm bởi những lý do như sau:
- Công cụ cải thiện chất lượng: Thông thường mỗi bug được phát hiện và xử lý sẽ giúp cho phần mềm trở nên ổn định và hoàn thiện hơn.
- Phản hồi về thiết kế và sự logic: Bug xuất hiện là do sai sót trong thiết kế hoặc logic, điều này giúp các lập trình viên nhận ra những vấn đề tiềm ẩn.
- Định hướng bảo trì: Chính việc quản lý và theo dõi bug sẽ giúp đội ngũ phát triển lập kế hoạch bảo trì và nâng cấp phần mềm hiệu quả.
Các loại bug phổ biến hiện nay
Bug cũng được phân chia thành nhiều loại khác nhau. Tùy vào từng lỗi mà các lập trình viên có cách khắc phục khác nhau.
1/ Bug logic
Đây là lỗi trong tư duy lập trình hoặc thuật toán dẫn đến kết quả không như mong muốn. Bug logic thường khó phát hiện vì chương trình vẫn chạy bình thường nhưng ra kết quả sai.
2/ Bug cú pháp
Đây là lỗi do viết sai cú pháp ngôn ngữ lập trình khiến biên dịch không hiểu được code. Lỗi này dễ nhận diện hơn so với bug logic vì IDE sẽ báo lỗi ngay khi viết code. Dù chỉ thiếu dấu phẩy hoặc đóng mở ngoặc cũng sẽ được thông báo.
3/ Bug runtime
Đây là lỗi khi chương trình đang chạy như truy cập bộ nhớ không hợp lệ hoặc chia cho số 0. Loại lỗi này khó phát hiện hơn lỗi cú pháp vì code vẫn có thể biên dịch được nhưng chương trình sẽ gặp phải sự cố khi thực thi.
4/ Bug UI/UX
Đây chính là lỗi liên quan đến giao diện người dùng hoặc trải nghiệm sử dụng. Giả sử nút bấm không hoạt động, hiển thị sai thông tin hay layout bị lệch trên một số thiết bị. Lỗi này dễ phát hiện nhất vì người dùng sẽ trực tiếp nhìn thấy và cảm nhận được.
5/ Bug bảo mật
Đây là lỗi xảy ra khi chương trình có lỗ hổng có thể bị hacker khai thác như: SQL injection, XSS hay lộ mật khẩu. Đây cũng là bug nguy hiểm nhất và cần phải được xử lý ngay lập tức.
Bên cạnh những lỗi thường gặp nêu trên thì cũng có một số lợi bug ít gặp như: lỗi do môi trường, lỗi do dữ liệu đầu vào, lỗi do tương tác phức tạp…. Dù bất cứ lỗi nào thì lập trình viên cần phải tìm ra và giúp giảm thiểu rủi ro cho người dùng.
Tại sao lỗi nhỏ lại có thể phá hỏng cả một hệ thống lớn?
Trong phần mềm thì mỗi bug đều có thể tạo ra hiệu ứng Domino, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống bởi những lý do như sau:
Chuỗi tác động
Dù bug nhỏ nhưng có thể dẫn đến các lỗi khác từ module này lây sang module khác và tạo ra hiệu ứng domino trong hệ thống. Giả sử, một lỗi tính toán nhỏ trong phần mềm kế toán có thẻ sai lệch đến báo cáo tài chính là ảnh hưởng đến quyết định khi kinh doanh.
Hệ thống phức tạp
Các phần mềm hiện đại thường có nhiều module, dịch vụ và API liên kết với nhau. Chỉ một lỗi nhỏ ở module có thể ảnh hưởng đến các dịch vụ khác làm hệ thống hoạt động sai lệch hoặc thậm chí tê liệt hoàn toàn.
Dữ liệu và tính toàn vẹn hệ thống
Bug có thể làm hỏng dữ liệu hoặc gây ra sai số, từ đó ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống. Dữ liệu sai dẫn đến kết quả xử lý sai và tạo ra vòng lặp lỗi ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.
Hướng dẫn cách phát hiện và phòng ngừa bug là gì?
Để có thể phát hiện và phòng ngừa bug bạn có thể áp dụng những biện pháp như sau:
Kiểm thử tự động
Đây là cách nhanh chóng, hiệu quả để tìm bug. Các lập trình viên dùng các công cụ tự động để quét mã nguồn và phát hiện lỗi mà mắt thường có thể bỏ sót. Phương pháp này tiết kiệm thời gian và tập trung vào việc cải thiện chất lượng phần mềm.
Kiểm thử thủ công
Đây là hình thức phát hiện lỗi rất quan trọng và cần thiết. Đội QA sẽ chạy các bài test bằng tay để tìm những lỗi tiềm ẩn. Kiểm thử thủ công giúp nhìn nhận trải nghiệm người dùng thực tế và phát hiện những vấn đề mà tự động không thấy được.
Code review
Đây là công việc mà các lập trình viên sẽ xem xét mã nguồn của nhau. Nó giúp phát hiện bug, đồng thời nâng cao kiến thức và kỹ năng nhóm. Quá trình này cũng tạo ra môi trường hợp tác, trao đổi ý kiến và góp ý lẫn nhau giúp cải thiện chất lượng mã.
Kết luận
Bug là gì? Qua những chia sẻ nêu trên có thể thấy bug là lỗi trong phần mềm khiến cho chương trình hoạt động sai. Dù nhỏ, bug có thể ảnh hưởng lớn đến dữ liệu, trải nghiệm người dùng và uy tín doanh nghiệp. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về những kiến thức công nghệ hoặc muốn thiết kế web, các dịch vụ về web hãy truy cập vào faffiliate.com. Tại đây rất nhiều thông tin hữu ích, đồng thời luôn có đội ngũ nhân viên sẵn sàng hỗ trợ.
